Bệnh xơ gan: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

1. Xơ gan là gì?  

Xơ gan là tình trạng gan bị sẹo và tổn thương vĩnh viễn. Mô sẹo thay thế mô gan khỏe mạnh và ngăn cản gan hoạt động bình thường. Mô sẹo cũng chặn một phần dòng máu chảy qua gan. Khi xơ gan trở nên tồi tệ hơn, gan bắt đầu suy.   

Nhiều người không biết mình bị xơ gan vì họ không có triệu chứng nào cho đến khi gan bị tổn thương nghiêm trọng.   

2. Phân loại xơ gan   

Có nhiều cách phân loại xơ gan, theo biểu hiện trên lâm sàng, xơ gan được chia thành hai loại là xơ gan còn bù và xơ gan mất bù:  

• Xơ gan còn bù: gan vẫn duy trì được chức năng cơ bản mặc dù đã có tổn thương. Thường ít triệu chứng, có thể xuất hiện mệt mỏi, chán ăn.   
• Xơ gan mất bù: Chức năng gan suy giảm nghiêm trọng, xuất hiện các biến chứng như cổ trướng (tràn dịch ổ bụng), xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, bệnh não gan, vàng da, suy giảm miễn dịch.   

3. Triệu chứng của xơ gan   

Xơ gan ở giai đoạn đầu có thể không gây ra triệu chứng nào, cho đến khi gan bị tổn thương nghiêm trọng.   

Các triệu chứng có thể gặp ở giai đoạn đầu của bệnh xơ gan bao gồm:  

• Cảm thấy mệt mỏi hoặc yếu  
• Ngứa da  
• Chán ăn  
• Sụt cân nhiều   
• Buồn nôn, nôn mửa  
• Đau nhẹ hoặc khó chịu ở gan phía hạ sườn phải  
• Mất cơ, yếu cơ, chuột rút  
• Có thể nhìn thấy các mạch máu trông giống như con nhện (u mạch nhện)  

Khi chức năng gan trở nên tồi tệ hơn, những người bị xơ gan có thể có các triệu chứng khác, bao gồm:  

• Dễ bầm tím và chảy máu  
• Lú lẫn, khó suy nghĩ, mất trí nhớ, thay đổi tính cách, rối loạn giấc ngủ  
• Chảy máu trong do vỡ các tĩnh mạch giãn nở, gọi là giãn tĩnh mạch, ở thực quản, dạ dày và ruột.  
• Sưng ở cẳng chân, mắt cá chân hoặc bàn chân, phù nề  
• Sưng bụng do tích tụ chất lỏng, gọi là cổ trướng  
• Ngứa da dữ dội   
• Bệnh vàng da, xuất hiện màu vàng ở lòng trắng mắt và da.   
• Rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới, mô vú to ra và teo tinh hoàn ở nam giới  

4. Nguyên nhân gây ra bệnh xơ gan   

Xơ gan có nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số người bị xơ gan có nhiều hơn một nguyên nhân gây tổn thương gan.   

Nguyên nhân xơ gan phổ biến nhất:  

• Lạm dụng quá nhiều rượu gây tổn thương gan và suy giảm chức  năng gan.   
• Sự tích tụ chất béo trong gan, được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, phổ biến ở những người thừa cân, béo phì, người bị rối loạn chuyển hóa, tiểu đường type 2.   
• Nhiễm trùng lâu dài hoặc mãn tính với virus viêm gan C hoặc viêm gan B.   

Nguyên nhân ít phổ biến hơn  

• Viêm gan tự miễn, căn bệnh mà hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào gan  
• Các bệnh làm tổn thương, phá hủy hoặc chặn các ống mật, chẳng hạn như viêm đường mật nguyên phát.  
• Rối loạn di truyền có thể khiến các chất độc tích tụ trong gan và gây tổn thương gan, như tích tụ glycogen, xơ nang, bệnh Wilson.   
• Sử dụng một số loại thuốc và liều cao Vitamin A hằng ngày  
• Suy tim mạn tính với tình trạng tắc nghẽn gan, tình trạng khiến dòng máu chảy ra khỏi gan chậm lại.   

5. Biến chứng của bệnh xơ gan   

Các tác động tiếp theo của bệnh xơ gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa bao gồm:  

• Độc tính nói chung, cảm thấy khó chịu, mệt mỏi và lơ mơ  
• Giảm miễn dịch, chữa lành và phục hồi  
• Chất lỏng rò rỉ từ tĩnh mạch, sưng tấy trong cơ thể  
• Sự mất cân bằng và thiếu hụt hormon  
• Khó tiêu, kém hấp thu và suy dinh dưỡng  
• Suy giảm nhận thức nhẹ và rối loạn vận động  

Các biến chứng đe dọa tính mạng của bệnh xơ gan:  

• Giãn tĩnh mạch đường tiêu hóa và chảy máu đường tiêu hóa  
• Viêm phúc mạc tự phát do vi khuẩn  
• Suy thận  
• Suy hô hấp  
• Suy gan mạn tính  
• Ung thư gan.   

6. Điều trị bệnh xơ gan   

Xơ gan liên quan đến tình trạng sẹo vĩnh viên ở gan, không thể phục hồi. Mặc dù gan có khả năng tự chữa lành tuyệt vời, nhưng xơ gan là giai đoạn mà gan không đủ tế bào khỏe mạnh để tự chữa lành. Các phương pháp điều trị có thể làm chậm hoặc ngăn chặn xơ gan tiến triển thêm. Điều này phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh, mức độ đáp ứng của bệnh nhân với phương pháp điều trị.   

• Điều trị xơ gan do rượu: bệnh nhân mắc xơ gan do rượu nên thực hiện việc cai rượu. Bác sĩ sẽ tư vấn cho bệnh nhân phương pháp nếu việc thực hiện là quá khó khăn với bệnh nhân.   
• Xơ gan nguyên nhân không do rượu: kiểm soát tốt các yếu tố có nguy cơ cao dẫn đến xơ gan như tình trạng béo phì, rối loạn chuyển hóa, tiểu đường type 2, gan nhiễm mỡ sẽ cải thiện được tình trạng bệnh   
• Thuốc điều trị bệnh gan: các thuốc điều trị viêm gan B, viêm gan C giúp giảm tổn thương tế bào gan  
• Thuốc kiểm soát triệu chứng xơ gan: một số loại thuốc có thể làm chậm quá trình diễn biến bệnh xơ gan.   
• Điều trị các biến chứng và ghép gan cho bệnh nhân khi tình trạng bệnh đã quá nặng. Cách tốt nhất là phát hiện sớm và điều trị triệt để các vấn đề về gan khi bệnh xơ gan
  còn chưa phát triển quá nhanh.